Nieuw Balinge is een veenkolonie tussen de zandgronden. Het gebied waar nu Nieuw-Balinge ligt, was tot midden 19e eeuw een smalle strook veen tussen de heidevelden van Mantinge en Gees in. Zoals in alle veen gebieden werd veen afgegraven en werd in 1860, haaks op de Hoogeveense Vaart in noordelijke richting de Middenraai gegraven, met links en rechts vele wijken als zijtakken hiervan. Via het water werd het turf afgevoerd. Na de afgraving werden vanwege de grote vraag naar hout eerst naaldbomen aangeplant in het gebied, maar toen de houtprijzen zakten werd het omgevormd tot landbouwgebied.

Het Mantingerzand is een stuifzandgebied begroeid met vochtige en droge heiden en jeneverbessen. Verspreid liggen enkele naald- en loofbosjes. In laagten zijn vochtige gebieden aanwezig waaronder enkele zure vennen. Het gebied is ontstaan door het steken van heideplaggen en de aanwezigheid van schapen. Het Mantingerzand is heel oud (stamt uit de Middeleeuwen) en is dus ontstaan doordat de mens invloed heeft gehad op het gebied. Omdat het gebied met zandverstuivingen steeds groter werd, heeft men eind negentiende eeuw eiken- en dennenbomen geplant. Ook staan hier veel jeverbessen.

Natuur is in de 19e eeuw grootschalig ontgonnen. Van het Scharreveld waren door ontginningsactiviteiten nog maar enkele stukken heide over. In de jaren negentig konden tussenliggende landbouwgronden om worden gevormd tot natuur. Het Scharreveld is hard op weg om weer een van de grotere heidevelden van Drenthe te worden. De vogelrijkdom van het gebied is enorm toegenomen. Heikikkers en Rugstreeppadden hebben de nieuwe waterpartijen al weten te koloniseren. Zeldzame plantensoorten als Heidekartelblad en zonnedauw breiden zich nu weer uit.